انجمن ملی ژئوفیزیک ایران
مجله ژئوفیزیک ایران
2008-0336
2783-168X
13
1
2019
05
22
تحلیل خطر احتمالاتی سونامی در امتداد ساحل جنوبشرق ایران
1
13
FA
امین
رشیدی
0000-0003-4031-1797
گروه فیزیک زمین، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تهران ایران
amin.rashidi@ut.ac.ir
ناصر
کشاورز فرجخواه
پژوهشکده علوم زمین، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران
keshavarzn@ripi.ir
علیرغم ابهام در رفتار لرزهزایی زون فرورانش مکران در ساحل جنوبشرق ایران که بهدلیل لرزهخیزی کم آن است، شواهد تاریخی و سونامی سال 1945 میلادی، بیانکننده پتانسیل سونامیزایی این زون هستند. رخداد سونامیهای محتمل در آینده، ایران را بیش از هر کشور دیگری در معرض خطر ناشی از آن قرار خواهد داد. تحلیل خطر احتمالاتی سونامی، راهی مؤثر برای ارزیابی خطر ناشی از سونامیها و کمکی جهت برنامهریزی برای آینده است. در این مطالعه، با درنظرگرفتن زون فرورانش مکران، مکران غربی و مکران شرقی بهعنوان چشمههای تولیدکننده سونامی، به برآورد خطر احتمالی سونامی در ساحل جنوبشرق ایران پرداخته شد. سناریوهایی برای وقوع زمینلرزههایی با بزرگای بین 5/7 تا 9/8 برای مکران غربی و مکران شرقی و سناریوهایی با بزرگای بین 5/7 تا 1/9 برای کل مکران درنظرگرفتهشد. در این تحقیق، از نتایج مدلسازی عددی سونامی برای تحلیل خطر احتمالاتی سونامی استفاده شد. نتایج، ساحل کنارک (واقع در استان سیستان و بلوچستان، جنوبشرق ایران) را خطرپذیرترین ناحیه ساحلی در میان نقاط مهم مختلف برای سناریوهای مورد مطالعه نشان داد. کمترین خطرپذیری نیز از آن سیریک (واقع در استان هرمزگان، جنوب ایران) است. نتایج، حاکی از لزوم توجه به خطر درازمدت سونامی در این منطقه مهم از کشور ایران، بهخصوص ناحیه بین جاسک و بریس است.
مکران,سونامی,جنوبشرق ایران,تحلیل خطر احتمالاتی,مدلسازی عددی
https://www.ijgeophysics.ir/article_70886.html
https://www.ijgeophysics.ir/article_70886_e06b2e0b0a731e890064ebdb37e81667.pdf
انجمن ملی ژئوفیزیک ایران
مجله ژئوفیزیک ایران
2008-0336
2783-168X
13
1
2019
05
22
حساسیتسنجی میدان باد سطحی شبیهسازیشده توسط مدل WRF به شرایط اولیه و طرحوارههای پارامترسازی لایه مرزی سیارهای (مطالعه موردی: منطقه خلیجفارس)
14
31
FA
سیاوش
غلامی
پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی، تهران، ایران
s.gholami@inio.ac.ir
سرمد
قادر
0000-0001-9666-5493
موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تهران، ایران
sghader@ut.ac.ir
حسن
خالقی زواره
پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی، تهران، ایران
hkzavareh@gmail.com
پروین
غفاریان
پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی، تهران، ایران
p.ghafarian@inio.ac.ir
در این پژوهش عملکرد مدل WRF برای میدان باد سطحی و حساسیت این مدل نسبت به شرایط اولیه و مرزی و طرحوارههای لایه مرزی سیارهای در طول چندین تاریخ منتخب بهصورت موردی روی خلیج فارس ارزیابی میشود. بهدلیل وجود رویکردهای متفاوت در تولید و توسعه دادههای تحلیل و بازتحلیل (مانند سامانه دادهگواری) و بهکارگیری روشهای مختلف پارامترسازی در طرحوارههای لایه مرزی سیارهای، این تحقیق برای شناسایی مناسبترین انتخاب از بین شرایط اولیه و مرزی متنوع و طرحوارههای مختلف لایه مرزی هدفگذاری شده است. برای این منظور سه مجموعه داده (دو بازتحلیل و یک تحلیل) شامل ERA-Interim، NCEP-R2 و NCEP-FNL و شش طرحواره لایه مرزی سیارهای (دو غیر محلی و چهار محلی) به همراه طرحوارههای سطحی مرتبط ب آنها انتخاب شده است. برای ارزیابی مدل از 22 ایستگاه هواشناسی همدیدی واقع در منطقه و مشاهدات دو ماهواره QuikSCAT و ASCAT استفاده میشود. یافتههای این مطالعه نشان میدهد وقتی شبیهسازی باد مدل با ایستگاههای هواشناسی همدیدی مقایسه میشود، صرفنظر از نوع طرحواره لایه مرزی، دو مجموعه داده ERA-Interim و NCEP-FNL که بهعنوان شرایط اولیه و مرزی استفاده میشوند، عملکرد بهتری نسبت به NCEP-R2 دارند. با درنظرگرفتن طرحوارهها، بهترین نتایج از ترکیب طرحواره YSU با دادههای شرط اولیه ERA-Interim برای سرعت باد و NCEP-FNL برای جهت باد استخراج میشود. مقایسه خروجی مدل با دادههای باد دو ماهواره QuikSCAT و ASCAT نشان میدهد تفاوت فاحشی بین پیکربندیهای مختلف دیده نمیشود. باوجوداین، طرحوارههای YSU و ACM2 بهترتیب منجر به تولید سرعت و جهت باد نزدیک به مشاهدات QuikSCAT میشوند. همه پیکربندیهای مدل حاصل از تمام طرحوارهها، تقریباً نتایج مشابهی در مقایسه با مشاهدات ASCAT دارند بهجز طرحواره YSU که میدان باد را اندکی بهتر از سایر طرحوارهها شبیهسازی میکند.
میدان باد,مدل WRF,شرایط اولیه,دادههای بازتحلیل,خلیج فارس
https://www.ijgeophysics.ir/article_81848.html
https://www.ijgeophysics.ir/article_81848_9c767cfbf93603f903d0e4c1fb80b69f.pdf
انجمن ملی ژئوفیزیک ایران
مجله ژئوفیزیک ایران
2008-0336
2783-168X
13
1
2019
05
22
ادغام وارونسازی دادههای لرزهای و روابط فیزیک سنگی برای تحلیل و تعیین توزیع انواع شیل در یکی از میادین خلیج فارس
32
55
FA
بنیامین
خادم العموم
دانشکده مهندسی نفت، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران
nyamin_khadem@aut.ac.ir
عبدالرحیم
جواهریان
مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تهران، ایران
javaheri@ut.ac.ir
محمد رضا
صابری
مدیر توسعه و تحقیق فیزیک سنگ، شرکت CGG، لاهه، هلند
reza.saberi@cgg.com
توصیف مخزن با استفاده از دادههای لرزهای که با عنوان توصیف لرزهای مخزن شناخته میشود، یکی از روشهای بهینه برای شناخت مخازن هیدروکربنی است. با توجه به نقش یکپارچهکننده فیزیک سنگ، استفاده از آن در توصیف لرزهای مخزن ضروری است. یکی از کمیتهای مخزنی مهم در توصیف لرزهای مخزن، حجم شیل و بهطورکلی مطالعه شیل موجود در مخزن است. وجود فراوان شیل در ناحیهای از مخزن باعث کاهش کیفیت مخزنی میشود و باید مناطق مخزنی از مناطق غیرمخزنی تفکیک شوند؛ بنابراین با توجه به اثرهای مخربی که شیلها بر کیفیت مخزن دارند، شناسایی توزیع انواع گوناگون شیلها نیز مهم است. در پژوهش حاضر به بررسی و مطالعه شیلهای موجود در یکی از میادین غربی خلیج فارس با استفاده از فیزیک سنگ پرداخته شده است. برای تفکیک نحوه توزیع انواع شیلها در این میدان، از قالبهای فیزیک سنگی، نتایج وارونسازی توأم، مدلسازی تجربی فیزیک سنگی و مدل توماس و استیبر استفاده شده است. پس از بررسیها مشخص شد نواحی انتهایی این مخزن، حاوی شیلهای ساختاری و قسمتهای میانی حاوی شیلهای پراکنده و لایهای است که باعث کاهش کیفیت مخزن میشوند. با توجه به روش ارائهشده در این مقاله میتوان محل توزیع انواع شیلها را شناسایی کرد و بهاینترتیب به شناسایی بهتر مخزن میدان مورد نظر پرداخت.
توصیف لرزهای مخزن,مدلسازی فیزیک سنگی,مدل توماس و استیبر,وارونسازی توأم
https://www.ijgeophysics.ir/article_81948.html
https://www.ijgeophysics.ir/article_81948_58eab1d23b2a6dc677471f11dacc6418.pdf
انجمن ملی ژئوفیزیک ایران
مجله ژئوفیزیک ایران
2008-0336
2783-168X
13
1
2019
05
22
بررسی تأثیر مشخصات دینامیکی ساختگاه بر پاسخ لرزهای و تحلیل و طراحی ساختمانها
56
71
FA
سعید
غفارپور جهرمی
0000-0002-3033-7195
دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران
saeed_ghf@sru.ac.ir
سعیده
محمدی
مهندسی ژئوتکنیک، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران
saeideh.mohammadi68@gmail.com
بررسی و مطالعه پراکندگی خسارات زلزلههای مختلف بیانگر اهمیت تأثیر ساختگاه بر مشخصات و خصوصیات لرزش زمین در سطح است. از سوی دیگر، اثر محلی ساختگاه نقش مهمی در طراحی و مقاومسازی سازهها در برابر زلزله دارد. طبیعت اثر محلی ساختگاه را میتوان با بهرهگیری از روشهای مختلف مانند تحلیل ساده نظریه پاسخ زمین، اندازهگیری جنبش واقعی سطحی و زیرسطحی در همان ساختگاه و اندازهگیری جنبش سطحی در ساختگاههایی با شرایط متفاوت نسبت به ساختگاه مورد نظر تشریح کرد. در این مقاله عوامل تأثیرگذار بر حرکت زمین و پاسخ ساختگاه تحت تأثیر زلزله طبس و بم به روش عددی و با بهرهگیری از نرمافزار تفاضل محدود FLAC در ساختگاههای نوع 2 و نوع 3 در شهر تهران بررسی و ارزیابی میشود. برای بررسی تأثیر پارامترهای توده خاک بر پاسخ زمین، مطالعه پارامتریک انجام شده است. در این روش شتاب بیشینه سطح زمین و ضریب تشدید مقایسه میشوند. این دو کمیت تأثیر مهمی بر جرم سازه و نیروی زلزله وارد بر سازه دارند. نتایج این تحقیق نشان میدهد شتاب بیشینه سطح زمین با شتاب سنگ بستر متفاوت است و بهطور درخور توجهی تابع مشخصات ساختگاه و لایه زمینشناسی است. مطابق نتایج، افزایش سرعت و عمق سنگ بستر (برای هر دو نوع خاک)، تأثیر چشمگیری بر شتاب سطح زمین و ضریب تشدید لایههای سطحی خاک دارد.
مشخصات دینامیکی خاک,پاسخ زمین,روش عددی,طیف پاسخ ساختگاه
https://www.ijgeophysics.ir/article_86785.html
https://www.ijgeophysics.ir/article_86785_107bd30248409d448153f1683a0453c5.pdf
انجمن ملی ژئوفیزیک ایران
مجله ژئوفیزیک ایران
2008-0336
2783-168X
13
1
2019
05
22
تلفیق مشاهدات GNSS و فاصله جفتماهواره GRACE به کمک فیلترکالمن بیاثر (مطالعه موردی: بازیابی میدان گرانش شبیهسازیشده)
72
87
FA
محمدعلی
شریفی
0000-0003-0745-4147
دانشکده مهندسی نقشهبرداری، پردیس دانشکدههای فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
sharifi@ut.ac.ir
سعید
فرزانه
دانشکده مهندسی نقشهبرداری، پردیس دانشکدههای فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
farzaneh@ut.ac.ir
علی
عموتقی
دانشکده مهندسی نقشهبرداری، پردیس دانشکدههای فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
amootaghi.ali@gmail.com
با پیشرفت صنایع فضایی، توسعه علوم ماهوارهای، بررسی ارتباط متقابل مدار ماهوارهها و طراحی مأموریتهای زمین- پژوهشی فضایی، تعیین میدان گرانش و مدلسازی تغییرات آن همواره مورد توجه قرار گرفته است. امروزه گیرندههای سامانه موقعیتیابی جهانی امکان تعیین موقعیت ماهوارههای گرانیسنجی همچون GRACE را تا حد زیادی تسهیل کرده است. با دراختیارداشتن اطلاعات سینماتیکی و دینامیکی ماهواره همچون موقعیت و سرعت میتوان به تقریب قابل قبولی از میدان گرانش زمین رسید و تغییرات آن را در طول زمان ردیابی و بررسی کرد. لزوم برآورد و تخمین دقیقتر مدار ماهوارههای گرانیسنجی در تعیین میدان گرانشی دقیقتر و صحیحتر، پژوهشگران را به سمت توسعه و بهبود ابزار اندازهگیری و روشهای برآورد مدار ماهوارهها سوق داده است. در این پژوهش در مرحله نخست با دو روش مشتقگیری عددی و فیلترکالمن گسترشیافته، توانایی مشاهدات GPS در بازسازی مشاهدات فاصلهیاب رادیویی (KBR) بررسی و در ادامه توانایی این فیلتر در تلفیق مشاهدات GPS و KBR با نتایج فیلتر کالمن بیاثر مقایسه میشود؛ نتیجه این مقایسه، بهبود حدود ده برابری را نشان میدهد. پس از آن بهمنظور بررسی دقت روش پیشنهادی از منظر عملی، با استفاده از روش شتاب و مدارهای برآوردشده در مرحله پیشین، میدان گرانش EGM96 تا درجه و مرتبه 70 بازیابی و خروجی روشها در ابتدا با واریانسِ درجه و سپس از منظر اختلاف ارتفاع ژئوئیدی با میدان مرجع بررسی میشود. نتایج این مرحله نیز بهبود تقریباً ده برابری اختلافهای واریانسِ درجه و کمتر از ده برابر برای ارتفاعهای ژئوئیدی را نشان میدهد.
میدان ثقل,UKF,EKF,مشتقگیری عددی,ماهواره GRACE
https://www.ijgeophysics.ir/article_86884.html
https://www.ijgeophysics.ir/article_86884_79ba66bd2849efa2fcc48a5d13e3cf9e.pdf
انجمن ملی ژئوفیزیک ایران
مجله ژئوفیزیک ایران
2008-0336
2783-168X
13
1
2019
05
22
خطای برش انتگرال پواسون برای انتقال فروسوی بیهنجاریهای گرانشی باقیمانده
88
99
FA
مهدی
گلی
دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
goli@shahroodut.ac.ir
تلفیق مدلهای زمینپتانسیل ماهوارهای با دادههای گرانی زمینی، روشی مرسوم و دقیق برای مدلسازی میدان گرانش زمین و تعیین زمینوار است. بعد از حذف اثر طولموجهای بلند میدان از مدل ماهوارهای و توپوگرافی، اغلب از انتگرال پواسون برای انتقال فروسوی دادههای باقیمانده استفاده میشود. این مطالعه به بررسی خطای برش این انتگرال برای دادههای گرانشی باقیمانده میپردازد. کرنل انتگرال پواسون در حالت اصلی در فواصل کوتاه بهسرعت میرا میشود بهطوریکه اصلاح آن تغییری در نتایج ایجاد نمیکند، اما کرنل اسفروئیدی انتگرال پواسون (طولموجهای کوتاه انتگرال پواسون) خطای برش زیادی دارد. در این پژوهش ضرایب برش برای تعیین خطای برش کرنل اصلی، کرنل اسفروئیدی و کرنل اسفروئیدی اصلاحشده به روش مالدنسکی محاسبه شد. این ضرایب نشان میدهند خطای برش برای کرنل اصلی و مالدنسکی تقریباً یکسان و کوچک هستند، اما ضرایب برش کرنل اسفروئیدی بزرگ هستند بهطوریکه مقدار خطای برش برای شعاع انتگرالگیری یک درجه، به چندین میلیگال هم میرسد. ازآنجاکه محاسبه این مقادیر با دقت کافی امکانپذیر نیست، نتایج فروسو مطلوب نخواهد بود. کرنل اسفروئیدی پواسون وابسته به ارتفاع است و محاسبه ضرایب مالدنسکی زمانبر است. در این مطالعه روشی سریع با استفاده از تعامد هارمونیکهای کروی بر مبنای کرنل کامل توسعه داده شد. نتایج شبیهسازی نشان میدهد که نتایج روش توسعهدادهشده با اصلاح کرنل به روش مالدنسکی یکسان است و شعاع بهینه برای انتگرال پواسون در منطقه ایران 5/0 درجه است.
خطای برش,بیهنجاری گرانشی باقیمانده,انتقال فروسو,انتگرال پواسون
https://www.ijgeophysics.ir/article_87248.html
https://www.ijgeophysics.ir/article_87248_9769f2160d8ca76e209619e77219c585.pdf
انجمن ملی ژئوفیزیک ایران
مجله ژئوفیزیک ایران
2008-0336
2783-168X
13
1
2019
05
22
جانشینی سیال و مدلسازی پیشرو لرزهای در یکی از مخازن ماسهسنگی ایران
100
116
FA
بهاره
فریدونی
دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
bahaarehfereidooni@yahoo.com
علی
مرادزاده
دانشکده مهندسی معدن، پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران، تهران، ایران
a_moradzadeh@ut.ac.ir
امین
روشندل کاهو
0000-0002-2214-2558
دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
roshandel@shahroodut.ac.ir
مشاهده تغییرات ایجاد شده در خواص سیگنال لرزهای که وابسته به تولید هیدروکربور، سیال جایگزین شده و شرایط مخزن است، عملیات لرزهنگاری مجدد میادین هیدروکربوری را بهمنظور پایش حین سناریوهای تزریق پیشنهاد میکند. عمر بسیاری از مخازن هیدروکربوری ایران به نیمه دوم تولید خود رسیده است؛ از اینرو این امکان در فواصل زمانی مشخص (برای انجام لرزهنگاری چهار بعدی) باید بررسی شود. برای این منظور ابتدا با استفاده از دادههای پتروفیزیکی، مدل فیزیک سنگ مناسب برای محاسبه خواص کشسانی سنگ ساخته میشود. بعد از اعمال جانشینی سیال و با استفاده از مدلسازی پیشرو لرزهای، خواص کشسانی محاسبه شده به خواص لرزهای مخزن مرتبط شود. در نهایت، امکان عملیات لرزهنگاری مجدد براساس تغییرات ایجادشده در خواص لرزهای مخزن بررسی میشود. در این مقاله که درباره بررسی یکی از مخازن نفتی ماسهسنگی ایران است، برای محاسبه خواص کشسانی سنگ خشک از دو مدل فیزیک سنگ گسمن و مدل هرتز- میندلین (با استفاده از حد پایین هشین- اشتریکمن) در یکی از چاههای میدان استفاده شده است. سناریوی منتخب برای جانشینی سیال با توجه به بیشترین تغییرات دامنه لرزهای، جانشینی 30 درصدی گاز با نفت است. پس از جانشینی سیال، مدل گسمن با اشباعشدگی همگن، کاهش 17 درصدی و مدل میانگین بهبودیافته حدهای بالا و پایین هشین- اشتریکمن کاهش 13 درصدی سرعت موج تراکمی را نسبت به شرایط برجا نشان میدهند، اما کاهش سرعت موج تراکمی در اشباعشدگی ناهمگن حدود 3 درصد است. نتایج مدلسازی پیشرو لرزهای نشان میدهد اگر حدود 30 درصد گاز جانشین نفت شود و توزیع سیال همگن باشد، تغییرات سیگنال لرزهای در بخش مخزنی و تأخیر زمان ایجادشده در لایههای زیرین مخزن قابل مشاهده است و امکان برداشت مجدد عملیات لرزهنگاری وجود دارد، اما اگر توزیع سیال ناهمگن باشد، این امکان با جانشینی بیشتر گاز با نفت فراهم خواهد شد.
فیزیک سنگ,جانشینی سیال,لرزهنگاری چهار بعدی,مدلسازی پیشرو لرزهای
https://www.ijgeophysics.ir/article_87528.html
https://www.ijgeophysics.ir/article_87528_63c9048902b55770d0fb289e5cc9cf87.pdf
انجمن ملی ژئوفیزیک ایران
مجله ژئوفیزیک ایران
2008-0336
2783-168X
13
1
2019
05
22
مکانیابی مجدد زمینلرزههای 20 سال اخیر منطقه شمالغرب ایران با استفاده از الگوریتم JHD
117
131
FA
رحیم
جمیری
گروه زلزلهشناسی، مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تهران ایران
rjomeiri@ut.ac.ir
اسماعیل
بایرام نژاد
گروه زلزلهشناسی، مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تهران ایران
ebayrab@ut.ac.ir
مکانیابی دقیقتر زمینلرزههای یک منطقه مستلزم وجود ایستگاههای لرزهنگاری کافی و توزیع مناسب آنها در منطقه است. استفاده از اطلاعات شبکههای لرزهنگاری مختلف موجود در یک منطقه و تلفیق دادههای ثبتشده در هریک از این شبکهها با یکدیگر میتواند برای رسیدن به این هدف مفید باشد. این امر موجب کاهش مقدار نبود آزیموتی میشود و بهبود کمی و کیفی پارامترهای مکانی زمینلرزهها را حتی برای زمینلرزههای کوچک فراهم میکند. در این مطالعه مکانیابی مجدد زمینلرزههای 20 سال اخیر شمال غرب ایران با تلفیق دادههای شبکههای موجود در منطقه انجام گرفته است. در این راستا، ابتدا اطلاعات ثبتشده از زمینلرزههای منطقه در ایستگاههای شبکههای لرزهنگاری داخلی و کشورهای همسایه از پایگاه دادههای مربوط جمعآوری و مجموعه کاملتری از زمینلرزههای منطقه تهیه شد. پس از آمادهسازی دادهها وحذف دادههای پرت، مکانیابی مجدد زمینلرزهها براساس دادههای تلفیقشده و با استفاده از نرمافزار ولست ابتدا به روش تکرخداد و سپس با روش JHD انجام یافت. نتایج این مکانیابی و جابهجاییهای حاصل در رومرکز و عمق زمینلرزهها ارزیابی، و خطای RMS اولیه مربوط به زمینلرزهها با خطای RMS مربوط به مکانیابی مجدد با روش تکرخداد و روش JHD مقایسه شد که در هر مرحله بهبود خطاها قابلتوجه بود. درنهایت، با رسم مقاطع عمقی کانون زمینلرزهها در نواحی فعال لرزهخیزی، ساختارهای مرتبط با زمینلرزهها در منطقه بررسی شد. براساس نتایج، در بسیاری از مقاطع، حذف ساختارهای غیرواقعی ناشی از خطاهای نظاممند تعیین محل زمینلرزهها مشهود است و در بعضی از مقاطع، ضمن کاهش پراکندگی محل کانون زمینلرزهها، ساختارهای موجود واضحتر مشاهده میشوند. نتایج و پارامترهای مکانی جدید حاصل از این مطالعه میتواند برای مطالعات مختلف بعدی در منطقه استفاده شود.
شمالغرب ایران,نرم افزار ولست,مکانیابی مجدد,روش JHD,مقطع عمقی کانون زمینلرزهها
https://www.ijgeophysics.ir/article_87827.html
https://www.ijgeophysics.ir/article_87827_b7674ecd26f549fc18572d3591a907c8.pdf
انجمن ملی ژئوفیزیک ایران
مجله ژئوفیزیک ایران
2008-0336
2783-168X
13
1
2019
05
22
عملکرد نسخه چهارم مدل اقلیمی منطقهای با پارامترسازیهای فیزیکی مختلف در کشور ایران: مطالعه موردی سال 2010
132
151
FA
امید
علیزاده
0000-0003-4801-6338
گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تهران، ایران
omid.alizadeh@ut.ac.ir
ساجده
مرجانی
گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تهران، ایران
sjd.marjani@alumni.ut.ac.ir
مرتضی
قدیمی
گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تهران، ایران
mqadimi@alumni.ut.ac.ir
عملکرد RegCM4 با چهار پارامترسازی مختلف برای شبیهسازی دمای هوای نزدیک سطح زمین و بارش در منطقه ایران طی سال 2010 در مقایسه با دادههای مشاهداتی CRU بررسی شد. در این بررسی از دادههای مدل CFSv2 بهعنوان شرایط اولیه و مرزی RegCM4 استفاده شد. بررسی الگوی اریبی دمای هوا در این شبیهسازیها نشان داد که بیشترین اریبی منفی در سواحل جنوبی دریای خزر و ارتفاعات رشته کوه البرز و بیشترین اریبی مثبت در دشت لوت و جنوب ایران و از نظر زمانی در اواخر فصل بهار، فصل تابستان و اوایل فصل پاییز اتفاق میافتد. بررسی میانگین ماهانه قدرمطلق اریبی دمای هوا نشان داد که در دو مورد از شبیهسازیها با طرحواره لایه مرزی هلستلگ (Holstlag) اریبی کمتری وجود دارد. بررسی خطای ریشه میانگین مربعات دمای هوا برای این چهار شبیهسازی نشان داد که طرحوارههای لایه مرزی هلستلگ و UW PBL بهترتیب در ماههای سرد و گرم سال عملکرد بهتری دارند. همچنین استفاده از طرحواره همرفت Tiedtke در کنار طرحواره لایه مرزی هلستلگ میتواند خطای ریشه میانگین مربعات دمای هوا را در فصلهای گرم سال بهشدت کاهش دهد؛ بنابراین استفاده از طرحواره لایه مرزی هلستلگ در RegCM4 برای فصلهای سرد سال و استفاده از همین طرحواره در کنار طرحواره همرفت Tiedtke برای کل سال در منطقه ایران پیشنهاد میشود. در هر چهار شبیهسازی در بیشتر ماههای سال اریبی مثبت بارش برای منطقه ایران مشاهده شد. با بررسی همبستگی چهار شبیهسازی با دادههای مشاهداتی طی ماههای مختلف سال، بیشترین همبستگی در جنوبشرق، شرق، مرکز، غرب و شمالغرب ایران و کمترین همبستگی در ارتفاعات البرز، دامنههای غربی رشته کوه زاگرس و نیمه غربی جنوب ایران و شمالغرب دشت کویر مشاهده شد. نتایج نشان داد که در صورت استفاده از طرحواره همرفت Tiedtke، بارش شبیهسازیشده همبستگی زمانی و مکانی بیشتری با بارش مشاهداتی در منطقه ایران خواهد داشت.
مدل اقلیمی منطقهای,دمای هوا,بارش,طرحواره لایه مرزی,طرحواره همرفت
https://www.ijgeophysics.ir/article_89230.html
https://www.ijgeophysics.ir/article_89230_6613d1f109c69fc0407819ea2407a28b.pdf