TY - JOUR ID - 134830 TI - بررسی لرزه خیزی، ریخت‌شناسی و سازوکار کانونی زمینلرزه‌های تهران JO - مجله ژئوفیزیک ایران JA - IJG LA - fa SN - 2008-0336 AU - اشعری, علیرضا AU - قنواتی, عزت اله AU - احمدآبادی, علی AU - خسروی, حمید AD - دانشجوی دکترای ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران AD - دانشیار دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران AD - Asisstant Professor, Kharazmi University Tehran, Iran AD - کارشناس ارشد ژئوفیزیک زلزله شناسی، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 15 IS - 3 SP - 111 EP - 134 KW - لرزه‌خیزی تهران KW - ریخت‌شناسی KW - سازوکار کانونی زمین‌لرزه‌ها DO - 10.30499/ijg.2021.288372.1330 N2 - فلات ایران در کمربند لرزه­خیز آلپ- هیمالیا قرار گرفته است. توسعه پایدار در مناطق لرزه­خیز دنیا منوط به داشتن بانک جامع همه رویدادهای لرزه‌ای مخرب تاریخی، رویدادهای لرزه‌ای سده­های اخیر و تحلیل دقیق آنها برای طراحی قابل اعتماد ساختمان­ها و سازه­های مهم است. بررسی اسناد و مدارک وقوع زمین لرزه­های تاریخی و دستگاهی یک‌صد سال اخیر نشان می­دهد منطقه البرز از فعالیت لرزه­خیزی زیادی برخوردار بوده است. توسعه کلان‌شهر تهران و شهرک­های اطراف آن با توجه به قرارگیری در البرز مرکزی و برخورداری از تمرکز جمعیتی بسیار زیاد و قرارگیری مراکز تصمیم­گیری اصلی حکمرانی، ضرورت مطالعه ریخت­شناختی و تأثیرگذاری آن بر لرزه­خیزی و فعالیت گسل­های منطقه را اجتناب­ناپذیر ساخته است.    در این پژوهش با هدف محاسبه دقیق موقعیت زمین لرزه­ها و گسل­های مسبب آنها، از شکل‌موج زمین‌لرزه­های ایستگاه­های لرزه­نگاری موجود استفاده شده است. محاسبات نشان می­دهد زمین‌لرزه­های مهم، در اثر فعالیت گسل­های گستره تهران رخ داده‌اند و سازوکار کانونی محاسبه­شده با هندسه گسل­ها همخوانی دارد. تجمع کانون رویدادهای لرزه‌ای البرز مرکزی در مناطق شمالی و شمال شرقی آن نسبت به مناطق جنوبی و شمال غربی آن بیشتر است. علاوه­براین، تراکم شواهد ریخت­شناختی، عوارض و زمین‌چهر­های مشاهده­شده در مناطق شمالی و شمال شرقی نیز از مناطق جنوبی و شمال غربی بیشتر است. این موضوع بیانگر وجود فعالیت­های زمین­ساختی بیشتر در مناطق شمالی و شمال شرقی و تأثیر آن بر ریخت­شناسی آن محدوده است. در بین سازوکار­های به‌دست­آمده، سازوکارهای فشاری و امتدادلغز، روند غالب را در منطقه دارند و مؤلفه­های کوچکی از کشش نیز در بین سازوکار­ها مشاهده شده که نشان­دهنده وجود سازوکارهای کششی در منطقه است. با توجه به پیچیدگی­های لرزه­زمین‌ساختی روندهای بنیادین در منطقه البرز، نتایج این مطالعه، اهمیت زیاد پوشش ایستگاهی مناسب منطقه و ضرورت پایش زمین‌لرزه­ها را تأیید می­کند؛ ازاین‌رو نصب شبکه­های لرزه­نگاری متراکم حتی به‌صورت موقت و البته با زمان استقرار طولانی­تر در اطراف این گسل­ها برای برداشت داده­های لرزه‌ای بیشتر و ثبت خردلرزه­ها ضروری به‌نظر­می‌رسد. UR - https://www.ijgeophysics.ir/article_134830.html L1 - https://www.ijgeophysics.ir/article_134830_d48329841c85dfb2b4e031dfa7c139a2.pdf ER -