2024-03-29T05:45:02Z
https://www.ijgeophysics.ir/?_action=export&rf=summon&issue=3876
مجله ژئوفیزیک ایران
IJG
2008-0336
2008-0336
1391
6
4
کاربرد تبدیل آدامار در جداسازی رخسارههای مخزن
محمدرضا
ابراهیمی
محمدعلی
ریاحی
برخلاف تبدیل فوریه که دادهها را روی دسته موجهای سینوسی تصویر میکند، تبدیل آدامار دادهها را روی یک سری تابعهای مربعی به نام تابعهای والش تصویر میکند. در این مقاله از نشانگر جابهجایی نامتغیر یا طیف توان تبدیل آدامار، برای طبقهبندی رخسارههای مخزن استفاده میشود. تبدیل موردنظر نسبت به تغییرات دیادیک حساس نیست و بنا به این خاصیت، تصادفی بودن رخسارههای مخزن را بهخوبی تشخیص میدهد. برای بررسی توانایی این نوع نشانگر، آن را روی دادههای لرزهای سهبُعدی سازند سروک از یکی از میادین جنوب غربی ایران اِعمال کردهایم. رخسارههای مخزن برای این میدان، براساس تخلخل دستهبندی شدهاند. تعداد رخسارههای تخلخل به کمک نگارهای تخلخل بهدست آمده از چهار چاه موجود در منطقه، به چهار دسته تخلخل تقسیم شدند. درنهایت با استفاده از شبکه عصبی، کل مکعب لرزهای با ضریب همبستگی 81 درصد به این چهار رخساره تخلخل تبدیل شده است.
تبدیل آدامار
تابعهای والش
رخساره مخزن
تخلخل
سازند سروک
شبکه عصبی
2016
12
06
1
11
https://www.ijgeophysics.ir/article_40658_1a642293a3a5795a60dda9bb457074ce.pdf
مجله ژئوفیزیک ایران
IJG
2008-0336
2008-0336
1391
6
4
تاثیر فشار همهجانبه بر سرعت موجهای کشسان و مدولهای یانگ دینامیک و استاتیک نمونههای سنگ آهک سروک
علیرضا
نجیبی
محمدرضا
آصف
مجید
نبی بیدهندی
رسول
اجل لوئیان
غلام عباس
صفیان
در این پژوهش، به منظور بررسی تاثیر فشار همهجانبه بر سرعت امواج کشسان و مدولهای یانگ دینامیکی (Ed) و استاتیک (Es)، آزمایش فراصوتی (اُلتراسونیک) تحت فشار همهجانبه روی مغزههای سنگ آهک سروک مربوط به یکی از چاههای نفتی جنوب غرب ایران صورت گرفت. با نصب کُرنشسنج، تغییرات طولی نمونه در حین آزمایش ثبت و Es در فشارهای متفاوت اندازهگیری شد. دادههای بهدست آمده از این آزمایشها نشان دهنده افزایش سرعت امواج و متعاقب آن افزایش Ed، با افزایش فشار همهجانبه است که این روند افزایشی در فشارهای کمتر از 15 مگاپاسکال بیشتر است و حالت غیرخطی دارد. در فشارهای بالاتر، این روند افزایشـی کاهش مییابد و تغییـرات سرعـت با فشار خطی میشود. در این تحقیق ملاحظه شد که با افزایش فشار همهجانبه نسبت Ed/Es بهصورت نمایی کاهش مییابد که این پدیده مبین تاثیر بیشتر فشار همهجانبه در افزایش Es نسبت به Ed است. براساس مدل پیشنهاد شده در این تحقیق، با دقت خوبی میتوان Esسازند را براساس Ed در فشارهای همهجانبه گوناگون برآورد کرد.
سنگ آهک
مدول یانگ دینامیکی و استاتیک
فشار همهجانبه
سرعت امواج کشسان
2016
12
06
12
25
https://www.ijgeophysics.ir/article_40659_b45a0b77976c1e5106d52848fea12a7c.pdf
مجله ژئوفیزیک ایران
IJG
2008-0336
2008-0336
1391
6
4
تعیین پارامترهای بیهنجاریهای پتانسیل خودزا با روش تبدیل هیلبرت
محمدرسول
نیکبخش
میرستار
مشینچیاصل
در این تحقیق برای تعیین پارامترهای ساختارهای مدفون زمینشناسی به روش پتانسیل خودزا از توابع تحلیلی، گرادیان مختلط و تبدیل هیلبرت استفاده شده است. تبدیل هیلبرت را میتوان از راههای متفاوتی همچون روش تبدیل فوریه و همامیخت عملی ساخت. در این تحقیق از عملگر همامیخت برای تبدیل هیلبرت پتانسیل اجسام هندسی کره، استوانه افقی استفاده شده است. پارامترهای ساختارهای مدفون بیهنجاریهای پتانسیل خودزا (عمق، گشتاوردوقطبی، زاویه قطبیدگی و فاکتور شکل) از راه تعیین ریشهها و نقاط تقاطع تابع تبدیل هیلبرت، گرادیان کامل پتانسیل بیهنجاریهای مدفون بهدست میآید. در این تحقیق این روش برای دادههای مصنوعی بدون نوفه مورد بررسی قرار گرفته است.
گرادیان کامل
تبدیل هیلبرت
پتانسیل خودزا
همامیخت
2016
12
06
26
34
https://www.ijgeophysics.ir/article_40660_1c5ff5db9e2142b1946bdb51d6c57bc3.pdf
مجله ژئوفیزیک ایران
IJG
2008-0336
2008-0336
1391
6
4
حل عددی معادلات آب کمعمق با استفاده از روش فشرده ترکیبی مرتبه ششم
سرمد
قادر
فرهنگ
احمدی گیوی
حکیم
گلشاهی
در این تحقیق، حل عددی معادلات آب کمعمق غیرخطی در صفحه f برحسب میدانهای ارتفاع، واگرایی و تاوایی با استفاده از روش فشرده ترکیبی مرتبه ششم مورد بررسی قرار میگیرد و نتایج آن با روشهای مرتبه دوم مرکزی، فشرده مرتبه چهارم، اَبَرفشرده مرتبه ششم و طیفیوار مقایسه میشود. برای این منظور، یک جت مداری بهمنزلة شرایط اولیه درنظر گرفته میشود که با گذشت زمان به ساختارهایی پیچیده با مقیاس کوچکتر شکسته میشود. در این حل عددی، برای انتگرالگیری زمانی معادلات از فرمولبندی نیمهضمنی سهترازه استفاده شده است. در مورد معادله تاوایی، یک جمله فراپخش برای حفظ پایداری به حل عددی افزوده میشود. نتایج بهدست آمده نشان از توانایی زیاد روش فشرده ترکیبی مرتبه ششم در شبیهسازی میدانهای جریان پیچیده دارد. با وجود اینکه روش طیفیوار نسبت به سایر روشها دقت بیشتری دارد، نزدیکی بسیار زیاد نتایج روش فشرده ترکیبی مرتبه ششم به نتایج روش طیفیوار امیدوار کننده است.
روش فشرده ترکیبی
دقت عددی
تفاضل متناهی
نیمهضمنی
معادلات آب کمعمق غیرخطی
شبکه Z
جت مداری
2016
12
06
35
49
https://www.ijgeophysics.ir/article_40661_bfb738f536e9909834b829bd5f5774c9.pdf
مجله ژئوفیزیک ایران
IJG
2008-0336
2008-0336
1391
6
4
محاسبه اندازه خانک و دهانه کوچ در طراحی عملیات لرزهنگاری سهبُعدی با استفاده از مدل سرعت خطی: بررسی موردی میدان نفتی اهواز
احسان
پگاه
عبدالرحیم
جواهریان
داود
نوروزی
در اکتشافات نفت سرعت سیر امواج در زمین به علت ناهمسانگرد بودن آن در جهتهای افقی و قائم یکسان نیست. اما این فرض را که با حرکت در جهت افقی برای بیشتر مناطق، تغییرات سرعت لرزهای کوچک است، میتوان با دقت خوبی در صنعت اکتشاف ذخایر هیدروکربوری به کار برد که این نیز در نتیجه تغییرات کم در چگالی و خواص کشسانی لایهها در این جهت است. تغییرات افقی سرعت عموماً خیلی کُندتر از تغییرات در راستای قائم است بنابراین اغلب منطقه برداشت را به ناحیههای کوچکتری تقسیم میکنند، بهطوریکه بتوان از تغییرات افقی در داخل هرکدام صرفنظر کرد و توزیع سرعت قائم یکسانی را به کار برد. اکثر روابط محاسبه اندازه خانک و دهانه کوچ که به سرعت وابسته هستند بر اصل فرض ثابت بودن آن استوارند. در این مقاله محاسبه این دو کمیت در طراحی عملیات لرزهنگاری سهبُعدی میدان نفتی اهواز با استفاده از مدل سرعت خطی صورت میگیرد. از طرفی چون اندازه خانک و دهانه کوچ از مؤثرترین عوامل تأثیرگذار بر کیفیت دادههای برداشت شده و همچنین هزینه اجرای عملیات و پردازش دادهها هستند، لذا روش طراحی بیان شده در این مقاله که از محاسبات مربوط به مدل سرعت متغیر پیشنهاد شد باعث میشود که علاوه بر حفظ مناسب کیفیت دادههای برداشت شده و دستیابی به مقادیر مطلوب کمیتهای موثر در کیفیت اطلاعات، رابطه میان هزینه برداشت و اطلاعات بهدست آمده نیز به شرایطی بهینه برسد.
اندازه خانک
دهانه کوچ
مدل سرعت متغیر (خطی)
مدل سرعت ثابت
سازند آسماری
سازند فهلیان
2016
12
06
50
61
https://www.ijgeophysics.ir/article_40662_c2cf534922bea6dfc4f0647cb430c2ee.pdf
مجله ژئوفیزیک ایران
IJG
2008-0336
2008-0336
1391
6
4
شناسایی کانالهای مدفون با استفاده از روش برانبارش رنگی (RGB)
مهدی
صادقی
امین
روشندل کاهو
حمیدرضا
سیاه کوهی
علیرضا
حیدریان
تجزیه طیفی دادههای لرزهای، حجم زیادی از داده در بسامدهای مختلف تولید مینماید که میتوان آنها را بصورت مکعبهای تکبسامد تجزیه نمود. از این مکعبها که حاوی اطلاعات مفیدی از روندهای ساختاری و نهشتههای رسوبی میباشند، میتوان جهت نمایش این روندها استفاده نمود. در این مقاله سه روش نمایش این روندها مورد بررسی قرار میگیرد. در روش اول با استفاده از برش زمانی از مکعبهای تکبسامد، تغییرات ناشی از این الگوها نمایش داده میشود. در این روش مقاطع تکبسامد مختلف بررسی میگردند و یک مفسر با تجربه میتواند با مشاهده تغییرات این مقاطع با بسامد از تغییرات عرض و محتویات کانال اطلاعاتی بدست آورد. از آنجایی که فرکانسهای پایین و بالا دارای اطلاعات متفاوتی از رویدادها میباشند، تصاویر تکبسامد نمیتوانند اطلاعات مورد نیاز از رویداد را بطور همزمان نمایش دهند. در دو روش دیگر مورد بررسی در این مقاله با استفاده از برانبارش رنگی، مقاطع RGB از این برشها تهیه میشود که به دلیل داشتن محتویات بسامدی مختلف دارای اطلاعات بیشتری از نمایش تکبسامد میباشند. در این مقاله مقاطع RGB به دو صورت RGB معمولی و RGB با توابع پایه تهیه شده است. در روش RGB معمولی با استفاده از سه برش تکبسامد مجزا به ازای فرکانسهای مختلف، مقاطع برانبارش رنگی تهیه میگردد. در این حالت اگرچه مشکل روش تصاویر تکبسامد تا حدودی برطرف میگردد، اما فقط از سه مقطع تکبسامدی استفاده شده و در عمل قسمت اعظمی از اطلاعات مقاطع تکبسامد دیگر همچنان نادیده گرفته شدهاند. در روش RGB با توابع پایه با استفاده از پنجرههایی محدودههای بسامدی خاصی به عنوان مولفه های قرمز، آبی و سبز در نظر گرفته میشوند و مقاطع RGB به تصویر درمیآیند. مقایسه نتایج این سه روش نمایش برای نمایش کانالهای مدفون نشان داد که روش برانبارش رنگی نسبت به روش تکبسامد با دقت بیشتری کانالها را نشان میدهد و همچنین استفاده از توابع پایه بدلیل استفاده از اطلاعات بیشتر نتایج بهتری نسبت به روش RGB معمولی در نمایش کانالهای مدفون ایجاد میکند.
کانالهای مدفون
تجزیه طیفی
تبدیل فوریه زمان کوتاه
تبدیل S
برانبارش رنگی
مقاطع تکبسامد
2016
12
06
62
72
https://www.ijgeophysics.ir/article_40663_47ea9b9610e4fa55bf34502f2c85f67a.pdf
مجله ژئوفیزیک ایران
IJG
2008-0336
2008-0336
1391
6
4
تحلیل پسلرزههای زمینلرزه 11 فروردین 1385 سیلاخور (بزرگای گشتاوری 1/6) براساس دادههای ثبت شده در شبکه لرزهنگاری موقت محلی
محمدرضا
سپهوند
فرزام
یمینی فرد
غلام
جوان دولوئی
پس از وقوع زمینلرزه 11 فروردین 1385 سیلاخور با بزرگای گشتاوری 1/6، شبکه لرزهنگاری موقتی متشکل از 10 ایستگاه ازسوی پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله برای ثبت پسلرزههای این زمینلرزه در منطقه نصب شد. تحلیل پسلرزههای ثبت شده در این شبکه، زون گسلی نسبتا پهن با روند کلی جنوب شرق- شمال غرب در راستای گسل اصلی عهدحاضر را نشان میدهد. تمرکز وقایع در عمقهای بین 4 تا 11 کیلومتر بیانگر قابلیت شکنندگی پوسته در عمقهای کم در این بخش از زاگرس است. نیمرخهای عمقی عمود بر گسل اصلی عهدحاضر، نشاندهنده شیب غالب روندهای پسلرزهها به سمت شمال شرق است. توزیع مکانی ضریب b نشاندهنده کمتر بودن مقادیر این ضریب در بخش شمالی زون پسلرزهها است که میتواند شاهدی بر تجمع تنش بیشتر در این منطقه نسبت به بخشهای جنوبی باشد.
ضریب b
شبکه لرزهنگاری موقت
پسلرزه
سیلاخور
زاگرس
2016
12
06
73
84
https://www.ijgeophysics.ir/article_40664_cf57e17e66681f4f8a45f1ecdfd043ee.pdf
مجله ژئوفیزیک ایران
IJG
2008-0336
2008-0336
1391
6
4
شناسایی کانال مدفون با استفاده از تبدیل فوریه زمان کوتاه واهمامیختی
میثم
زارعی
امین
روشندل کاهو
حمیدرضا
سیاه کوهی
مهدی
صادقی
چون محتوای بسامدی دادههای لرزهای با زمان تغییر میکند باید از تبدیلهای زمان – بسامد برای بررسی آنها استفاده کرد. تبدیلهای زمان- بسامد متداول هرکدام دارای نقاط ضعف و قوت هستند. یکی از تبدیلهای زمان – بسامد متداول توزیع ویگنر – وایل است که دارای قدرت تفکیک زمانی و بسامدی زیادی است، ولی بهسبب حضور جملههای متقاطع، امروزه کمتر مورد استفاده قرار میگیرد. بنابراین استفاده از تبدیلهایی که بتوانند علاوه بر حفظ نقاط قوت این روشها، نقاط ضعف آنها را برطرف کنند، بسیار سودمند است.طیفنگاشت تبدیل فوریه زمان کوتاه که مربع ضریب تبدیل فوریه زمان کوتاه است، نمونه هموار شده توزیع ویگنر– وایل است. طیفنگاشت تبدیل فوریه زمان کوتاه حاصل همامیخت دوبُعدی توزیع ویگنر– وایل سیگنال و توزیع ویگنر– وایل تابع پنجره است. در این مقاله روش طیف نگاشت تبدیل فوریه زمان کوتاه واهمامیختی عرضه میشود که با اِعمال عملگر دوبُعدی واهمامیخت روی طیفنگار تبدیل فوریه زمان کوتاه بهطور همزمان باعث افزایش قدرت تفکیک در حوزه زمان-بسامد و کاهش جملههای تداخلی توزیع ویگنر – وایل میشود. در این مقاله، ابتدا قدرت تفکیک تبدیل فوریه زمان کوتاه واهمامیختی با تبدیلات زمان-بسامد مرسوم مقایسه شده و سپس کارایی نشانگرهای استخراج شده از این تبدیل برای شناسایی کانالهای مدفون در دادههای مصنوعی و واقعی سهبُعدی بررسی و با تبدیل فوریه زمان کوتاه مقایسه میشود. با توجه به رفتار دامنه امواج لرزهای در داخل کانال، در مورد سرعت امواج لرزهای در رسوبات پُرکننده کانال میتوان اظهارنظر کرد. نتایج حاصل نشاندهنده برتری قابلقبول این تبدیل در مقایسه با تبدیلهای زمان-بسامد متداول دیگر و کارایی نشانگرهای استفاده شده در شناسایی کانالهای مدفون، است.
تبدیلهای زمان-بسامد
طیفنگار
قدرت تفکیک
تبدیل فوریه زمان کوتاه واهمامیختی
واهمامیخت دوبُعدی
نشانگرهای لرزهای
کانالهای مدفون
2016
12
06
85
95
https://www.ijgeophysics.ir/article_40665_3d271da29505b05587e40ca708450ac7.pdf
مجله ژئوفیزیک ایران
IJG
2008-0336
2008-0336
1391
6
4
مکانیابی مجدد زمینلرزه اصلی 29 آذرماه 1389 محمدآباد ریگان Mn = 6.5 و پسلرزههای حاصل از آن به روش غیرخطی
وحید
ملکی
ظاهرحسین
شمالی
محمدرضا
حاتمی
در تحقیق حاضر با استفاده از روش غیرخطی به مکانیابی مجدد زمینلرزه Mn = 6.5؛ML = 6.2 ؛ Mw = 6.3، محمدآباد ریگان و پسلرزههای حاصل از آن میپردازیم. زمینلرزه ریگان شامل 296 پسلرزه ثبت شده در مرکز لرزهنگاری کشوری (IRSC) است که در برخی موارد بزرگی پسلرزهها نزدیک به زمینلرزه اصلی بوده است. دادههای مورد استفاده در این تحقیق از ترکیب اطلاعات زمان رسید فازهای ثبت شده در ایستگاههای مرکز لرزهنگاری کشوری (IRSC) و پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله (IIEES) بهدست آمده است. بهاینترتیب با بررسی پسلرزهها براساس زمان وقوع و بزرگای آنها و استفاده از قانون آموری در توصیف پسلرزهها مشخص شد که زمینلرزههای ناحیه ریگان شامل دو زمینلرزه اصلی است که با عنوان زمینلرزه اصلی دوم شناخته شده است. بهاینترتیب مکانیابی زمینلرزهها برای دو پنجره زمانی متفاوت و به روش غیرخطی صورت گرفت. پنجره زمانی اول شامل زمینلرزه اصلی و 137 پسلرزه آن تا رخ دادن زمینلرزه اصلی دوم و پنجره زمانی دوم شامل زمینلرزه اصلی دوم و 159 پسلرزه به وقوع پیوسته پس از آن است. بهمنظور بهبود نتایج مکانیابی فقط پسلرزههایی مورد بررسی قرار گرفتهاند که حداقل در 5 ایستگاه ثبت شده باشند. بدینترتیب پس از مکانیابی مجدد 222 پسلرزه مشاهده شد که زمینلرزههای به وقوع پیوسته در دو پنجره زمانی، بهصورت کاملا مجزا از یکدیگر در رومرکز و عمق قرار گرفتهاند. با بررسی وضعیت قرارگیری در رومرکز و مقاطع عمقی زمینلرزهها بهنظر میرسد که زمینلرزه اصلی ریگان بههمراه پسلرزههای مورد بررسی در پنجره زمانی یک، روی ادامه گسل کهورک و در ناحیه جنوب شرقی گسل فعال بم به وقوع پیوستهاند. همچنین قرارگیری پسلرزههای با بزرگای Mn > 4 در ادامه گسل کهورک میتواند نشاندهنده به وقوع پیوستن دو زمینلرزه اصلی روی ادامه گسل کهورک باشد.
مکانیابی مجدد
روش غیرخطی
پسلرزه
محمدآباد ریگان
2016
12
06
96
111
https://www.ijgeophysics.ir/article_40666_f9884fbce9aca0e3a8ebc0f51a2a1804.pdf
مجله ژئوفیزیک ایران
IJG
2008-0336
2008-0336
1391
6
4
مقایسة نسبت Vp/Vsاز رابطة کاستاگنا و نگاره DSI
ملیحهسادات
کاظمی
نسبت سرعتهای امواج تراکمی به بُرشی در تعیین خواص پتروفیزیکی سنگها اهمیت زیادی دارد. نسبت Vp/Vs درحکم شاخصی برای تشخیص هیدروکربورها در نظر گرفته میشود. محاسبة سرعت موج بُرشی از نگاره صوتی بُرشی دوقطبی (DSI) در مقایسه با روابط تجربی دارای عدم قطعیت کمتری است. در این مقاله با استفاده از نگاره صوتی بُرشی دوقطبی روابط همبستگی بین Vp و Vs در سازندهای کنگان و دالان در مجاورت یک چاه در میدان پارس جنوبی مورد بررسی قرارمیگیرد و با رابطة تجربی بین Vp و Vs کاستاگنا مقایسه میشود. با استفاده از روابط همبستگی محاسبه شده از نگاره صوتی بُرشی دوقطبی، Vs برای دو چاه دیگر در میدان مورد بررسی که فاقد نگارههای صوتی بُرشی دوقطبی بودند، بهدستمیآید. در این دو چاه با استفاده از دادههای VSPفاکتور کیفیت (Q) تعیین میشود. ازآنجاکه فاکتور کیفیت فاکتوری با ارزش در تحقیقات مخازن محسوب میشود، در این تحقیق نسبت Vp/Vs بهدستآمده از نگاره صوتی بُرشی دوقطبی و همچنین رابطة تجربی کاستاگنا با نسبت QP/QS مقایسه و روشن میشود که نسبت Vp/Vs از نگاره صوتی بُرشی دوقطبی در مقایسه با نسبت Vp/Vs از رابطة کاستاگنا تطابق بهتری را در ناحیة مخزنی نشان میدهد.
نسبت Vp/Vs
نگارهDSI
روابط همبستگی
رابطه کاستاگنا
فاکتور کیفیت و نسبت QP/QS
2016
12
06
112
123
https://www.ijgeophysics.ir/article_40667_e3378c748c336a87e174ff4b44beaf55.pdf