TY - JOUR ID - 118940 TI - بررسی بی‌هنجاری و روند دمای ایران در پهنه‌های مختلف اقلیمی با استفاده از مدل‌های جفت شده پروژه مقایسه متقابل مرحله ششم (CMIP6) JO - مجله ژئوفیزیک ایران JA - IJG LA - fa SN - 2008-0336 AU - زرین, آذر AU - داداشی رودباری, عباسعلی AU - صالح آبادی, نرگس AD - استادیار آب و هواشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران AD - پژوهشگر پسادکتری آب و هواشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران AD - دانش آموخته کارشناسی ارشد آب و هواشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 15 IS - 1 SP - 35 EP - 54 KW - دما KW - مدل‌های CMIP6 KW - سناریوهای SSP و DCF KW - ایران DO - 10.30499/ijg.2020.249997.1292 N2 - دما یکی از عناصر شکل­گیری آب‌وهوا است و تغییرات آن می­تواند ساختار آب‌وهوای هر منطقه را تغییر دهد. برای بررسی چشم­انداز دمای آینده ایران از دو دسته داده شامل دمای 43 ایستگاه همدید و برونداد سه مدل BCC-CSM2-MR، CAMS-CSM1-0 و MRI-ESM2-0 از مجموعه مدل­های CMIP6 برای دو دوره تاریخی (2009-1990) و آینده (2100-2020) با تفکیک افقی ۱۰۰ کیلومتر استفاده شد. برونداد هر سه مدل برای دو سناریوی خوش­بینانه (SSP2-4.5) و بدبینانه (SSP5-8.5) بررسی شد. برای این منظور از سنجه­های آماری RMSE، NSE و KGE جهت درستی­سنجی مدل­ها استفاده شد. برای تصحیح اریبی برونداد مدل­ها از روش تغییر عامل دلتا (DCF) و برای مطالعه روند و شیب روند از آزمون­های من- کندال و سنس استفاده شد. نتایج بررسی مدل­ها در هفت پهنه اقلیمی ایران نشان داد که مدل BCC-CSM2-MR در دو پهنه BWh و Bsh عملکرد بهتری دارد و در پنج پهنه اقلیمی دیگر، مدل CAMS-CSM1-0 بهترین عملکرد را دارد. بی­هنجاری دما در دهه­های آتی در هر دو سناریو در ایران مثبت است و توزیع آن از توپوگرافی پیروی می­کند. همچنین روند دما در ایران افزایشی است. بیشینه روند افزایشی دما با نمره استاندارد 3.77 بر اساس سناریوی SSP5-8.5 به‌دست­آمده که در سطح 0.01 معنی­دار است. متوسط شیب روند دما در ایران طی دوره­های آتی به ازای هر سال به میزان 0.05 درجه سلسیوس افزایش خواهد داشت که رشد 0.01 را نسبت به دوره مشاهداتی نشان می­دهد. UR - https://www.ijgeophysics.ir/article_118940.html L1 - https://www.ijgeophysics.ir/article_118940_6cdfc81d4bdd585b315311c1de0b00c6.pdf ER -