بررسی اثر راستاگرایی بر جنبش نیرومند زمین در زمین‌لرزه 11 فروردین 1385 درب آستانه- سیلاخور

بهزاد افشار, کتایون; میرزایی, نوربخش; اسکندری قادی, مرتضی; سینائیان, فریدون; قدرتی امیری, غلامرضا

بررسی اثر راستاگرایی بر جنبش نیرومند زمین در زمین‌لرزه 11 فروردین 1385 درب آستانه- سیلاخور

نوع مقاله : مقاله تحقیقی‌ (پژوهشی‌)

نویسندگان

¹ دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

² موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران

³ دانشکده علوم پایه پردیس دانشکده فنی دانشگاه تهران

⁴ مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن

⁵ دانشگاه علم و صنعت ایران

چکیده

پدیده راستاگرایی گسلش باعث ایجاد تغییرات در مولفه‌های جنبش نیرومند زمین می‌شود که از آن جمله می‌توان به تغییرات مولفه افقی عمود برگسل و مولفه افقی موازی با گسل اشاره کرد که در مورد پارامتر سرعت جنبش زمین بیشتر مشهود است. در این مقاله فاکتوری که میزان اثر پدیده راستاگرایی در روابط تضعیف مربوط به سرعت جنبش نیرومند زمین را تعیین می‌کند، معرفی می‌شود. این فاکتور به منظور لحاظ کردن اثر پدیده راستاگرایی در روابط تضعیف سرعت جنبش نیرومند زمین، بر پایه مدل‌سازی ارائه می‌شود. بدین‌منظور زمین‌لرزه 11 فروردین 1385 درب آستانه-سیلاخور، با استفاده از روش اجزای محدود و با نرم‌افزار ANSYS مدل‌سازی می‌شود.
پارامترهای مورد بررسی شامل نسبت مولفه افقی سرعت عمود بر گسل ( vn ) به مولفه افقی سرعت موازی با گسل ) (vp و نسبت مولفه افقی سرعت عمود بر گسل به سرعت افقی میانگین (v) است. نتایج حاصل از داده‌های جنبش نیرومند زمین مربوط به زمین‌لرزه 1385درب آستانه- سیلاخور و داده‌های حاصل از مدل‌سازی این زمین‌لرزه نشان‌دهنده افزایش نسبت مولفه افقی عمود بر گسل به مولفه افقی موازی با گسل سرعت در دو انتهای گسل، هم در جهت پیشرو که سرعت بیشتر است و چه در جهت پسرو که سرعت کمتری دارد است، یعنی نسبت مولفه افقی سرعت عمود بر گسل به مولفه افقی سرعت موازی با گسل وابسته به زاویه راستاگرایی است. همچنین، نسبت سرعت مولفه افقی عمود بر گسل به سرعت افقی میانگین با استفاده از مدل‌سازی زمین‌لرزه درب آستانه- سیلاخور با روش اجزای محدود تعیین شده است. نتایج حاصل نشان می‌دهد که این نسبت با تغییر زاویه راستاگرایی، فاصله تا رومرکز زمین‌لرزه و طول گسیختگی تغییر می‌کند. در مورد داده‌های ثبت شده از زمین‌لرزه درب آستانه- سیلاخور نیز همین روند قابل مشاهده است، بدین ترتیب رابطه‌ای برای تعیین تغییرات برحسب زاویه راستاگرایی ارائه شده‌است. معادله پیشنهاد شده برای نسبت مولفه افقی سرعت عمود برگسل به سرعت افقی میانگین برحسب برای زمین‌لرزه مدل‌سازی شده مورد نظر به دست آمده است. این معادله برای دخالت دادن راستاگرایی در روابط تضعیف مربوط به سرعت در چنین ناحیه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.20080336.1387.2.1.6.5

عنوان مقاله [English]